Peesblessure

Ernstige peesblessures gaan vaak samen met (forse) zwelling, warmte en pijnlijkheid van de pees. Dit kun je zien en voelen. Het paard hoeft niet altijd kreupel te lopen bij een peesblessure. Sommige blessures zijn zeer subtiel qua uitzicht en dit zijn de valkuilen, want als je er zonder meer mee doorgaat, kan dit uiteindelijk een ernstige blessure worden. Het beste is om elke dag even de pezen van je paard af te voelen. Je weet dan precies hoe de pezen van jouw paard aanvoelen, hoe gevoelig hij normaal is (sommige paarden reageren altijd gevoelig als je de pees afvoelt, zonder dat er een blessure zit) zodra dan iets verandert merk je dat direct.

Wat moet ik doen, als mijn paard een peesblessure heeft?

Het is heel belangrijk om bij een peesblessure de ontstane ontsteking tegen te gaan en de pees de kans te geven om te herstellen. Dit betekent koelen (afspuiten of met coolpacks), smeren (ontstekingsremmende medicatie, na diagnose te verkrijgen via de dierenarts) en rust (boxrust en alleen gecontroleerde beweging, zoals stappen aan de hand). Bij zeldzame, zeer ernstige gevallen is het zinvol om meteen met de echo te kijken hoe groot de schade is en eventueel het been te immobiliseren d.m.v een spalk. In de meeste gevallen is het prima om te wachten met echografie tot de ontstekingsreactie verminderd is en de zwelling (grotendeels) verdwenen. Dit is meestal vanaf zo'n 7-10 dagen. Op dat moment kan er echografisch een goed beeld van de pees en de eventuele schade verkregen worden.

Echografie

Pezen en overige weke delen kun je niet met röntgenfoto's beoordelen. Hiervoor is echografie of zijn andere beeldvormende technieken zoals MRI noodzakelijk. Wegens het gemak van het onderzoek en uiteraard ook de kosten is echografie het meest voorkomende hulpmiddel om de ernst van de blessure vast te stellen. Voor het onderzoek wordt het paard licht gesedeerd. Het been wordt indien nodig geschoren, gewassen en ingesmeerd met echogel. Dit wordt gedaan om een zo goed mogelijk contactoppervlak te verkrijgen tussen de huid en de echoprobe. In de probe van de echo (het handvat dat tegen het been gehouden wordt) zitten kristallen. Deze kristallen zenden geluidsgolven uit met een frequentie variërend van 3-15 MHz. Deze geluidsgolven worden weerkaatst door het weefsel.  Elk type weefsel kaatst het op een bepaalde manier terug. Deze teruggekaatste geluidsgolven worden door dezelfde kristallen opgevangen en in de computer voor ons omgezet in een beeld. Vocht is zwart, peesvezels grijswitte puntjes, etc. Door het bot kunnen de geluidsgolven niet, daarom zien we het bot als een aflijning, met daaronder geen beeld. Een duidelijke peesblessure uit zich als een core-lesion = donkere vlek (vocht en ontstekingsweefsel) in de pees. Subtielere blessures zie je alleen terug als een onregelmatig of onderbroken vezelpatroon.

Behandeling

Controle-echografie en trainingsschema's

Het paard wordt gescand en aan de hand hiervan wordt bepaald wat het paard al dan niet mag doen. In eerste instantie is dat meestal alleen stappen. Elke 2 a 3 maanden wordt er een controle scan gemaakt, om te bekijken hoe de pees vooruitgaat (of juist niet). Aan de hand van deze beelden proberen we de paarden zo snel en goed mogelijk weer aan het werk te krijgen. Peesvezels kunnen jammer genoeg niet worden bijgemaakt. In plaats hiervan komt er littekenweefsel, dit is een ander type bindweefsel, dan peesweefsel: minder georganiseerd en minder sterk. Om ervoor te zorgen, dat dit littekenweefsel zo veel mogelijk op peesweefsel gaat lijken, moeten we hem als een pees behandelen, m.a.w. er trekkracht op uitoefenen. Dit moet uiteraard heel geleidelijk aan gebeuren, steeds iets meer als de pees er klaar voor is. Daarom maken we controle-echo's en passen we het bewegingsregime aan aan de bevindingen. Het is altijd verstandig om het been na arbeid te koelen (ook als het paard geen peesblessure heeft) omdat je dan de microtrauma's minimaliseert. Ook is het goed om regelmatig van bodem te wisselen (een keer stappen over de harde weg, keer buitenrit, etc), omdat dan de pezen gemotiveerd worden en sterker worden.

Indien nodig wordt er een advies gegeven aan de hoefsmid om het beslag van het paard (tijdelijk) aan te passen, zodat de beschadigde pees meer wordt ontlast. Het type beslag is per pees verschillend, daarom is er geen standaard beslag voor peesblessures. Uiteraard is het sowieso heel belangrijk dat het paard goed op zijn voeten te staat en er dus regelmatig de hoefsmid bij te halen. Dit is extra belangrijk als je een paard hebt met een afwijkende stand.

Koelen

Het is belangrijk na elke vorm van arbeid het been goed te koelen. Dit kan door het been minimaal 10 minuten af te spuiten met koud water (zeer efficiënte koeling) of gebruik te maken van coolpacks. Dit heeft uiteraard bij mokgevoelige paarden de voorkeur.

Ontstekingsremmers

Als de pees een blessure oploopt, reageert het lichaam hierop met een ontstekingsreactie. Dit is noodzakelijk om de schadelijke stoffen in de blessure op te ruimen. Echter zal dit proces ook gezond weefsel opruimen en zorgen voor volume toename in de pees (de zwelling die je ook kan voelen). Hierdoor wordt er extra schade aangebracht aan het gezond peesweefsel. Daarom is het belangrijk de ontstekingsreactie zo spoedig mogelijk tegen te gaan. We werken hiervoor met orale (via de mond) ontstekingsremmers en/of met ontstekingsremmende gel. Deze zijn na diagnose bij de dierenarts verkrijgbaar.

Naast het trainingsschema, het koelen en de ontstekingsremmers zijn er tegenwoordig nog andere manieren om het paard te behandelen.


PRP
We kunnen de pees ter hoogte van de blessure inspuiten met PRP (plaatjes rijk plasma, en deze zijn rijk aan groeifactoren, die het herstel van de pees verbeteren (wetenschappelijk bewezen, indien in de eerste 6 weken ingespoten). Deze bloedplaatjes verkrijgen we uit het bloed van het paard zelf en is hierdoor een veilige methode. Er wordt  bloed afgenomen van het paard en dit wordt zo bewerkt dat we alleen de bloedplaatjes overhouden. Deze worden onder echobegeleiding  ingespoten in het letsel.


Shockwave
Shockwaves zijn hoogfrequente geluidsgolven. Deze golven gaan goed door weefsel zoals huid, spieren en vet waarbij er energie vrij komt en stimuleren zo de doorbloeding. Dit zorgt voor een sneller herstelproces. Ook voorkomt het de vorming van littekenweefsel in de weke delen en werkt het pijnstillend. De effectiviteit van shockwave therapie is wetenschappelijk aangetoond. Bij mensen wordt shockwave therapie in de meeste revalidatiecentra intensief gebruikt. Shockwave kan behalve bij peesblessures ook worden gebruikt bij diverse andere aandoeningen. Denk hierbij aan fracturen/microfracturen van bv. sesambenen,  'bucked shins' , botontkalking, hoefkatrolontsteking en spat , overmatige botvorming en exostosen en kissing spines. Het blijkt tevens zeer effectief te zijn bij spierpijn.

Aquatherapie

Tegenwoordig wordt er steeds vaker gebruik gemaakt van aquatherapie. Er zijn verschillende vormen van aquatherapie: stapmolen in het water, aquatrainer (loopband in het water), zwembad voor paarden, etcetera.

Het zijn mooie methodes om je paard gecontroleerd te laten revalideren. Zeker paarden met veel temperament, die moeilijk alleen te stappen zijn, kunnen door middel van aquatherapie hun energie goed kwijtraken. Verder blijven de paarden in een betere conditie en houden ze hun bespiering.

Mijn paard heeft een peesblessure gehad, wat nu?

Paarden, die ooit een peesblessure hebben gehad, hebben een groter risico op herval, immers het littekenweefsel is minder sterk, maar ook minder veerkrachtig dan het originele peesweefsel. We zien een nieuwe blessure dan ook vaak aan de randen van de oude blessure. Om te voorkomen dat dit gebeurd is een goed management noodzakelijk. Dit houdt onder andere in: regelmatige, gecontroleerde en verantwoorde arbeid (crossen door het mulle zand is bijvoorbeeld sterk af te raden), voldoende rustperiodes (herstelperiodes), goede hoefverzorging, koelen na arbeid en zorgen voor zo min mogelijk opwarming (geen beschermers indien het paard dit niet nodig heeft, zeker geen bandages) en dagelijkse controle van de pezen. Als het paard goed gemanaged wordt, kan het na herstel meestal nog heel lang goed zijn werk doen.

Voor informatie over prijzen van echografie en behandeling kunt u ons bellen of het contactformulier invullen.